Door: Liesbeth Vermeulen
Op het dakterras aan de tuinkant van de Dantestraat in Venserpolder praat Susan van der Hijden over haar bijzondere woonplek: het Noëlhuis. Het is een leefgemeenschap gebaseerd op eenvoud, gastvrijheid, gebed en directe actie voor een betere samenleving. Ze woont er niet bepaald alleen, samen met een handvol Workers (de kerngroep) leven hier zo’n 15 (ze moet even tellen) ongedocumenteerden. Die kunnen er tijdelijk verblijven om een plan te maken voor hun toekomst.
Het is een echte woongemeenschap waar elke week vergaderd wordt over kook- en schoonmaaktaken. In de gezellige grote keuken staan oude kerkbanken in plaats van gewone meubels. Het Noëlhuis is ontstaan vanuit de Catholic Workerbeweging in de Verenigde Staten en er zijn zo’n tien vergelijkbare huizen in Europa. Jeannette Noël was een bekende Amerikaanse vrouw uit deze groep. ‘Het is een losse beweging’, zegt Susan, ‘we bekeren mensen niet. Er zijn allerlei geloven hier en diverse eetgewoontes, er wordt halal gekookt en ook vegetarisch.’ Elke dag begint met een gebed om 9 uur.
Verhuizingen
Al sinds 1988 zit het Noëlhuis in Zuidoost, voorheen in Koningshoef, Florijn en Klieverink. Door sloop moesten ze er weg en verblijven sinds zo’n 15 jaar in Venserpolder. Tien jaar geleden is dit pand gekocht.
Susan is de hele dag bezig met het werk van het Noëlhuis, zoals: iemand aanspreken op een schoonmaaktaak, overleggen met andere kerngroepleden, fondsen werven, de vakantieweek organiseren (onlangs een week naar Schoorl), meegaan naar de dokter, donaties in ontvangst nemen en uitzoeken (eten, kleding), of papieren van de IND vertalen. Het huis doet ook leuke dingen, verjaardagen vieren, concerten geven vanaf het terras in coronatijd, of filmavonden.
Kansrijk
Mensen komen na een ‘aannamegesprek’, zodat ze weten waar ze terecht komen, wat de regels zijn. ‘Andere organisaties doen het juridische traject, wij zijn voor het wonen en dagelijkse zaken’, legt Susan uit.
Het gaat om kansrijke vluchtelingen die bijvoorbeeld pas na 1,5 jaar een nieuwe aanvraag kunnen doen (Dublinclaim). ‘Als de eerste aanvraag is afgewezen kan een tweede toch kansrijk zijn omdat ze in het begin bijvoorbeeld niet alles durven te vertellen.’
In heel Amsterdam zijn volgens een ruwe schatting 15.000 ongedocumenteerden. In Zuidoost zijn er traditioneel veel, uit Afrika vooral. ‘Dat heeft voordelen, er zijn hier netwerken, de kerken doen veel, je kunt er landgenoten vinden’, zegt Susan. Er zijn in het huis ook kinderen, die gaan gewoon naar school, dat is zelfs verplicht.
Financiën
Het Noëlhuis leeft van donaties, groot en klein, van collectes van kerken en van fondsen en nalatenschappen. ‘We willen geen geld van de overheid, we willen onafhankelijk zijn. Voor speciale doelen, zoals een nieuw fornuis, schrijven we ook fondsen aan.’ Voedsel waar iets mee is komt vaak van winkels, zoals Ecoplaza. Er is een moestuintje bij het huis en bewoners maken gebruik van de vuurplaats en moestuin achter de Urbanuskerk in Duivendrecht (dichtbij). Sinds kort is er (aan de tuinkant) een weggeefkast. Susan is enthousiast over haar werk: ‘Ongedocumenteerden zijn vaak leuke mensen, ondernemend, ze willen iets van hun leven maken!’
Ook in het Kleiklooster in de flat Kleiburg worden ongedocumenteerden tijdelijk ondergebracht. Abt Johannes van de Akker: ‘We hebben hiervoor drie gastenkamers, vooral voor vrouwen met kinderen.’
