Burgemeester Halsema loopt nieuwsgierig de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB) in. Een aantal leerlingen kijkt verrast, maar er zijn ook leerlingen die weten dat ze komt en reikhalzend naar haar staan uit te kijken. In alle spanning vergeten ze een selfie te maken.
De burgemeester is op bezoek bij de Jongerenrechtbank. Daar maakt ze een oefenzitting mee. De zitting start. Het is wat onwennig nu de burgemeester erbij aanwezig is en het niet om een echte zitting gaat. Toch zijn alle zenuwen snel onder controle. Lars heet iedereen welkom. Rustig vraagt hij de beschuldigde Swera wat er is gebeurd. Swera zit goed in haar rol en krijgt van de rechters Lars, Vincent en Neshently de tijd om haar situatie uit te leggen. Noëlle, de aanklager, stelt een herstelopdracht voor. Het wordt een presentatie in de mentorles en mini-mediation om ook de oorzaak van de daad aan te pakken. Swera schuift wat ongemakkelijk op haar stoel. Haar advocaat Ibrahim verwoordt wat zij van de herstelopdracht vinden. Samen hebben ze het voorbesproken. Lars geeft aan dat ze in ‘echte zaken’ nu beraad zouden houden, maar gaan in deze oefenzitting meteen door. Lars bedankt iedereen voor het ‘lange’ wachten, waarmee hij ook een grote lach op het gezicht van de burgemeester weet te krijgen. Ze doen uitspraak. Aanklager Noëlle, verdachte Swera en haar advocaat zijn tevreden. Ze gaan akkoord en binnen twee weken zal de herstelmaatregel worden uitgevoerd. Tenminste, als het een echte zitting was geweest.
Burgemeester Halsema is flink onder de indruk. Ze moet nog even wennen aan de termen
die de Jongerenrechtbank gebruikt. Het gaat niet om straf, maar om herstel. “Immers, beschuldigde en benadeelde moeten na het incident ook weer samen door één deur kunnen”, zo licht Maryse
Knook, bestuurder-directeur van de OSB toe. “Nou, ik kan me voorstellen dat er leerlingen zijn die een presentatie wel als straf ervaren.” Ze lacht erbij en maakt complimenten aan de leerlingen. “Wat kunnen jullie je goed verwoorden en wat geven jullie mooi ruimte aan de beschuldigde om ook naar de achtergrond te kijken. Wat blijven jullie goed in contact.” Leerlingen, die als mini-mediator in de school zijn opgeleid en leerlingen van de leerlingenraad schuiven ook aan. Voor de mini-mediators en de jongeren van de Jongerenrechtbank geldt hetzelfde. Zij zijn getraind en opgeleid in gespreksvoering. Ze krijgen een certificaat na de opleiding en de leden Jongerenrechtbank worden beëdigd in de rechtbank van Amsterdam. Vincent legt uit: “Als een verdachte onderuitgezakt zit met zijn handen over elkaar, dan moeten wij hard werken om antwoorden te krijgen. Maar ook wij kunnen niet met onze handen over elkaar gaan zitten. Dat werkt niet.”
Shaban en Hein zijn mini-mediator. Zij herkennen het. “Niet iedereen vindt het even makkelijk om mee te werken, maar uiteindelijk lossen we veel met elkaar op.”
De Jongerenrechtbank is inmiddels een begrip op de OSB. Zoals op iedere middelbare school, waar jongeren in de leeftijdsfase verkeren waarin grenzen worden opgezocht en afgetast, worden grenzen soms overschreden. Je wil eigenaarschap creëren, herhaling voorkomen, perspectief behouden. Daarom krijgt dit initiatief op steeds meer scholen in Amsterdam navolging. De OSB is ondertussen alweer toe aan een nieuwe fase: komende periode worden plannen uitgewerkt rondom een intensievere samenwerking met HALT en het OM. Idee is dat ook incidenten in de wijk waarbij OSB-leerlingen betrokken zijn, aan de Jongerenrechtbank kunnen worden voorgelegd: een win-win situatie voor alle betrokkenen.
