Annet Zondervan van CBK Zuidoost: ‘Wij doen er alles aan om beeldende kunst zo toegankelijk mogelijk te maken’

Annet Zondervan (1965), sinds 1991 algemeen directeur van het Centrum Beeldende Kunst (CBK) in Zuidoost, programmeert samen met haar team actuele kunst vanuit een interculturele inclusieve invalshoek en brengt een breed publiek in contact met kunst van nu. ‘Ik wil mensen laten ervaren dat beeldende kunst niet ingewikkeld is.’

door Martine van der Horn

Het CBK Zuidoost doet veel: tentoonstellingen, een artist-in-residence- programma (BijlmAIR), tijdelijke en permanente kunstopdrachten, educatieprojecten, kunstuitleen.
Artist-in-residence
Zondervan vertelt enthousiast over de projecten, zoals die van kunstenaar Fatric Bewong uit Ghana, die vorig jaar een artist-in-residence deed in broedplaats Heesterveld. Hier mogen jaarlijks zes tot acht kunstenaars tijdelijk wonen en werk maken met de opdracht dat het op de een of andere manier over Zuidoost gaat.
Naar aanleiding van de dertigjarige herdenking van de Bijlmervliegtuigramp maakte Bewong samen met dertig mensen, die de herinnering aan de ramp met zich meedragen, afdrukken op stof van de basten van de bomen die ‘alles hebben gezien’. Bewong maakte er een groot doek van 12 bij 3,5 meter van. Het hangt nu in het Amsterdam Museum.
Zondervan: ‘Het delen van emoties en verdriet heeft een helende functie in een samenleving. Dit was een prachtig proces en het heeft fantastische kunst opgeleverd. Daar is niets ingewikkelds of highbrow aan.’

Annet Zondervan (1965), sinds 1991 algemeen directeur van het Centrum Beeldende Kunst (CBK)

Kunstuitleen
‘Ook onze kunstuitleen is heel laagdrempelig. Het is niets meer dan actuele beeldende kunst bij mensen thuis brengen. Je krijgt bij ons de kans om net als bij de bibliotheek iets te lenen tegen een klein bedrag per maand. Vind je de kunst niks, dan lever je het weer in. Wordt het iets waar je verliefd op wordt, dan kun je het met het beetje wat je per maand betaalt, kopen, zonder dat je meteen een dikke portemonnee hoeft te hebben, want je kunt het eerst een paar jaar lenen. En het leuke is dat je dingen kunt uitproberen. Je kunt eens een foto lenen in plaats van een schilderij of abstract in plaats van figuratief.’

Kinderen
Zondervan en haar team doen enorm hun best om beeldende kunst zo toegankelijk mogelijk te maken: zo worden in de werkplaats van de broedplaats in Heesterveld ook cursussen door kunstenaars aan met name kinderen gegeven. ‘De meeste kinderen vinden het leuk om te tekenen en sommige kinderen willen er nog verder mee. En daarvoor hebben we zo’n werkplaats waarin kinderen langere tijd met een bepaalde techniek bezig kunnen zijn.’

CBKZO BijlmAIR Opening foto:Les Adu

Programma Next
Zondervan, opgeleid als kunsthistoricus én schooljuf, haalt nog een ander bijzonder project aan: NEXT. ‘Daarin doen we een open call, waarin we een jonge curator van kleur uitnodigen om een voorstel te doen voor een tentoonstelling: een pitch en als die wordt omarmd dan mag de curator voor negen maanden onderdeel zijn van ons team en gaat hij of zij als junior curator aan de slag om een tentoonstelling te maken.’

Team
Zondervan benadrukt dat ze dit allemaal niet voor elkaar had gekregen zonder haar team. Ze moet even tellen want de organisatie is gegroeid; met de vrijwilligers, de ROC/MBO-stageplek en de curatorplek komt ze op twaalf medewerkers, die veelal parttime werken.
‘Mijn collega’s die achter de balie zitten moeten van alle markten thuis zijn: de uitleen begrijpen, weten dat er workshops lopen, de tentoonstelling kunnen uitleggen en klantvriendelijk zijn; een dynamische functie. En dan de mensen in de backoffice, daar kan ik ook niet zonder. Ons programma verzinnen we met elkaar.’
Trots
Ik ben trots op mijn team dat een afspiegeling is van Zuidoost. Ook ben ik trots op de groei die we hebben doorgemaakt: van een artotheek naar een instelling zoals we dat nu zijn met importantie voor de hele stad in plaats van alleen voor Zuidoost.’
Nooit saai
‘Mensen vragen wel eens: “Je zit er al best lang, vind je het nog leuk?” Maar ja, het is nooit saai, het staat nooit stil.’ Van de week zei iemand: “maak je plaats of geef je ruimte?” Mijn werk is “ruimte geven” geworden, dus ik kan nog steeds iets toevoegen. Zo’n NEXT-project is daar een goed voorbeeld van. Dat zit er eigenlijk al vanaf het begin heel veel in.’

 

Toekomst
Zondervan vindt de toekomst in Zuidoost spannend. ‘Stedenbouwkundig is dit stadsdeel aan het doorgroeien. Dit zou ook moeten betekenen dat de infrastructuur van kunst en cultuur doorgroeit. Als je kijkt naar het verleden dan denk ik dat het resultaat van het Bijlmer Parktheater, Imagine IC, Muziekcentrum Zuidoost, de broedplaatsen en CBK Zuidoost sterk verbonden is met de stedenbouwkundige ontwikkeling die begin jaren negentig plaatsvond. We hebben een tijd gehad dat er veel is gesloopt en er met Europees geld nieuwe woningen zijn ontwikkeld. Dat is ook een tijd geweest dat er geld vrijkwam om na te denken over kunst en cultuur.’

Parallel
‘Als je een nieuwe stad bouwt, dan hoort kunst en cultuur daar ook bij. Ik zie een heel sterke parallel met wat er toen speelde en wat er nu stedenbouwkundig speelt. Er liggen kansen om die schaalvergroting van Zuidoost ook weer die schaalvergroting te laten zijn voor de kunst- en cultuurinitiatieven voor dit stadsdeel. Dat is wel een ingewikkeld vraagstuk want het vraagt om een goede afstemming tussen alle verschillende partijen.’

Interessant
‘Als instellingen elkaar niet gaan beconcurreren en met elkaar optrekken dan is het tijdsgewricht waarin we nu zitten razend interessant en kan het schaalvergroting en kansen binnen die culturele infrastructuur bieden.’

DNA
‘Kunst en cultuur zijn belangrijk om het DNA van het bestaande Zuidoost goed geborgd te krijgen in het nieuwe Zuidoost. En om dat invoelbaar te maken en te laten zien aan de projectontwikkelaars en de gemeente zijn we ook actief in de lege kantoren in Bijlmer-West. Binnen die ambitie hebben we daar een grote tentoonstelling gemaakt met werk van Patricia Kaersenhout.’

Kaersenhout
Zondervan memoreert aan 25 jaar geleden toen ze al samenwerkten met Kaersenhout, die nu flink op weg is wereldberoemd te worden. ‘Je ziet dat wij de afgelopen 25 jaar kunstenaars hebben gebracht die nu ook gezien worden door de rest van Nederland en het museale circuit. Kaersenhout is daar een heel mooi voorbeeld van.’

Kaersenhout, die nu flink op weg is wereldberoemd.

 

Meer vierkante meters
‘Ik vind dat wij eigenlijk ook wel toe zijn aan het programmeren van meer vierkante meters. Je zet straks een stadsdeel van 150.000 inwoners neer, dat is een stad ter grootte van Tilburg of Leiden en dat vraagt om meer dan de kleinschalige culturele voorzieningen die er nu zijn. Dat klopt niet meer.’
Wij zijn natuurlijk niet de enige die groter willen, dat geldt ook voor het Bijlmer Parktheater, Imagine IC en Muziekcentrum Zuidoost. Daarnaast zijn er een heleboel andere initiatieven die een blijvende plek zouden moeten krijgen: de Bijlmer Bios, de Foundation, Oscam en de broedplaatsen. En dan wordt er ook nog gesproken over iets groots iconisch. Mijn grote pleidooi is dat Zuidoost toe is aan een investering op al die niveaus.’

Dynamiek
‘Het enige wat ik kan doen, is elke keer dat verhaal houden: laten zien wat er gebeurt als je voor de tijdelijkheid in een kantoor gaat zitten en wat meer vierkante meters doen qua dynamiek. Meer vierkante meters betekent dat het aantrekkelijker is voor mensen van buiten Zuidoost om hier naartoe te komen waarbij ze idealiter niet alleen komen voor het CBK en na een halfuur buiten staan, maar daarna doorlopen naar een andere culturele plek en vervolgens ergens in de horeca gaan zitten en daarna naar het theater gaan. Dat is uiteindelijk wat je hoopt: dat die verdichting van de culturele infrastructuur ook leidt tot dat soort bezoekersbelevenissen. Die kansen liggen er als die stedenbouwkundige ontwikkeling op een goede manier wordt gepland. Zodat we over vier tot acht jaar daar zijn.’

Openingstijden en cursussen CBK Zuidoost
CBK Zuidoost is open van dinsdag t/m vrijdag van 11.00 tot 17.00 uur. Zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur Entree: gratis.
In de werkplaats op locatie broedplaats Heesterveld zijn cursussen voor kinderen, 6-14 jaar. Korting met Stadspas. Denk aan keramiek, striptekenen en het maken van beeldende kunst. Zie voor meer info: www.cbkzuidoost.nl/kinderen

Deel dit bericht op social media
Zuidoost&Meer

GRATIS
BEKIJK