Het is alweer ruim een maand geleden dat velen van ons gekluisterd aan de televisie zaten om minister president Mark Rutte de excuses te horen uitspreken, over wat er gebeurde tijdens het slavernijverleden. Daar gingen veel gesprekken en emotie aan vooraf. Nu is het 2023 en moet voorbij de komma, zoals de minister president aangaf, invulling aan dat verbindingsteken worden gegeven. Het was een historisch moment, waar veel mensen een bijdrage aan leverden. Jarenlange inzet en dat ging niet altijd van een leien dakje!
Ik wil in deze column dan ook beginnen met erkenning voor al die mensen die stem hebben gegeven aan dat wat te lang de stilte heeft gekend. Die stem die vertelt over trauma’s en over de impact.
Ik zat zelf in Suriname op school. Daar werd de geschiedenis van de slavernij wel uitvoerig behandeld en wij spraken en voelden de pijn met elkaar. En toch drong de diepte van deze pijn pas echt tot in elk vezel van mijn lijf door, toen ik in Zuidoost op de Crescendo school naar een tentoonstelling ging; een dag voorafgaand aan de jaarlijkse herdenking van het slavernijverleden op 1 juli.
Duidelijk zichtbaar
Dit is een school waar al jaren door de kinderen en hun onderwijzers een optocht wordt gelopen en gesprekken en tentoonstellingen worden georganiseerd. Er hing een groot schilderij met een gruwelijk tafereel waar de marteling van een tot slaaf gemaakte vrouw duidelijk zichtbaar was en er stond een meisje van ongeveer vier jaar oud te kijken. Zij trilde over haar hele lichaam en riep: “ waarom, waarom hebben zij dit gedaan? Haar verdriet sneed door mijn ziel en het was dat moment dat mij deed beseffen dat deze geschiedenis zoveel niet geheelde littekens kent.
Excuses zijn het begin
De excuses zijn het begin. Wat kunnen wij allemaal bijdragen aan het helen van littekens?
Een aantal mensen ging ons voor. Die hebben luid, duidelijk en terecht laten horen welke indringende wonden zijn geslagen. Ik denk dat het tijd is dat wij collectief nog meer mogen en kunnen meedoen. Het moment is gekomen dat ook diegenen die tot nu toe stil zijn gebleven uit die stilte stappen in het licht.
Aan bijdragen
Daar kan dit herdenkingsjaar aan bijdragen. Ook aan een eerlijk gesprek over hoe wij als nazaten en niet nazaten van tot slaafgemaakten naar elkaar kijken en over elkaar denken. Ik geloof niet in sprookjes en weet dat dit ronduit ongemakkelijk kan worden. Zo zie ik bijvoorbeeld op sociale media veel boosheid en strijd om elkaars aandacht voor begrip. Daartussen moet het verbindingsteken komen. En dat is simpelweg nogal een opgave. Met een excuus is de pijn nog niet weg. Die pijn komt juist nu naar boven. Ik geloof dat wij met luisteren en empathie de lange weg naar heling kunnen bewandelen.
De stille stemmen
Onze leiders in dit gesprek tot nu toe hebben ook de andere stemmen nodig. De stille stemmen om de verbinding te maken met de stem die nog niet gelooft dat het erkennen van het verleden nodig is om gezamenlijk een toekomst te bouwen. Een toekomst waarin we bouwen aan rechtvaardigheid; aan herstel van dat wat krom is gegroeid.Daarover gaat het herdenkingsjaar slavernijverleden.
Ik kijk ook zelf in de spiegel en ga vanuit mijn rol als bestuurder van stadsdeel Zuidoost samen met medebestuurders Vayhishta Miskin en Raoul White bijdragen aan het vormgeven van het verbindingsteken. Wilt u ook bijdragen ? Zie hier wat de gemeente Amsterdam aan mogelijkheden biedt. Zo zijn er speciale subsidies voor activiteiten in kader van dit herdenkingsjaar. Kijk op:https://www.amsterdam.nl/slavernijverleden. Heeft u nog vragen? Mail naar subsidies@amsterdam.nl of bel 14 020. Op een mooi en waardig herdenkingsjaar!
