Radiomaker Norman van Gom winnaar Black Achievement Award: ‘Zo lang ik kan praten, wil ik radio maken’

Norman van Gom, radioman en het gezicht van Radio Mart, de Multikleurrijke Amsterdamse Radio en Televisie in Amsterdam Zuidoost en omstreken won eind oktober de Black Achievement Award in de categorie Mens en Maatschappij. Van Gom, die met respect voor zijn grijze haren en enorme radio-ervaring ook wel meneer Norman wordt genoemd, ziet de prijs als een erkenning. ‘Na al die jaren is het gezien.’

door Martine van der Horn

Zo lang ik kan praten, wil ik radio maken

Inspirator

Van Gom maakt al meer dan veertig jaar radio. ‘Radio is mijn lust en mijn leven. Mijn moeder Edmunda Artholina Davids heeft me als kind in Suriname de liefde voor de radio meegegeven. Ik noem graag haar hele naam om haar te eren. Zij was een fanatiek radioluisteraar, tot op hoge leeftijd. Je mocht niet aan haar radiotoestel komen als zij aan het luisteren was en je moest stil zijn, vooral als de familieberichten erop waren. Als klein kind keek ik naar haar en zag hoe ze tegen het toestel sprak. Het leek wel alsof zij op de stoel van de radiomaker wilde zitten! Mijn moeder genoot ook van de muziek op de radio.’ Naast zijn moeder noemt Van Gom programmamakers als Ruud Mungroo, Gerold Febis, Roué Hupsel en Raymond Power als inspirator. ‘Zij maakten mooie radio.’

Mooie herinneringen

Als boekdrukker bij De Vrije Stem, de krant van Wilfred Lionarons, de nestor van de Surinaamse journalistiek, deed Van Gom zijn eerste ervaringen in de journalistiek op. Hij heeft er goede herinneringen aan: ‘Lionarons vroeg regelmatig om mee te denken over een aansprekende kop boven een artikel. Dat gooide hij dan in de groep en wie de beste kop verzon, kreeg een gulden!’

Tropische muziek

Toen Van Gom in 1980 van Paramaribo naar Amsterdam verhuisde, miste hij de muziek van de Surinaamse radio. ‘Die tropische muziek! Ferry Maat was er wel met zijn Soul Show maar dat was niet genoeg. Vrienden van mij hadden ABC, Amsterdam Broadcast Corporation, opgericht, een Surinaamse radiopiraat. Ik ging er als vrijwilliger aan de slag en dacht dat het legaal was.  maar dat was het niet. Ik vond het uitermate spannend. En zij vonden mij met mijn muziekkennis interessant.’ Van Gom herinnert zich nog goed de naam van de minister die zo’n vier jaar later alles deed veranderen: minister Brinkman. Hij verklaarde de oorlog aan de radiopiraten en ook de adverteerders werden aangepakt. Het hield op.’

Mijn moeder Edmunda Artholina Davids heeft me de liefde voor de radio meegegeven.

Radiopiraat

Ook Mart kwam een aantal jaren later in zwaar weer. Henry Strijk, directeur van Mart vroeg Van Gom in 1987 om bij zijn zender te komen. ‘Met mijn achtergrond als voormalig radiopiraat en mijn netwerk dat ik had opgebouwd om advertenties te werven was het interessant voor hen dat ik bij hen kwam werken.’

Roer omgegooid

In 1994, tien jaar na de oprichting van Mart, nam Van Gom het stokje van directeur Strijk over. ‘Ik heb het roer omgegooid. Het was multiculturele radio, een mengelmoes van van alles en nog wat, ook voor Turken en Marokkanen. Ik heb het teruggebracht naar de Surinaams multiculturele doelgroep. De missie slaagde. Heel veel toko’s, cafés en eethuizen waren bereid de zaak te ondersteunen. De luisteraars vroegen we om donaties. Mart moet het hebben van de advertenties en van evenementen.’

Ogen en oren

Van Gom vertelt enthousiast: ‘We gingen op een gegeven moment niet meer alleen muziek draaien, maar ook de luisteraars informeren. Zo gingen we vertellen over maatschappelijke onderwerpen die veel stof deden opwaaien, zoals het slavernijverleden en de Zwarte Pietendiscussie. Omdat we geen geld hebben om journalisten in dienst te nemen, vragen we de luisteraars de ogen en oren van Mart te zijn. We zijn een interactief radiostation waar luisteraars een grote stem in hebben. Ook komen er veel reacties uit Suriname want we zijn online te beluisteren. Soms ontstaan er heftige discussies, soms ook scheldpartijen, en dan moeten we luisteraars in toom houden. We zorgen er altijd voor dat alle kanten worden belicht.’

Orale traditie

Het mooiste van radio maken vindt Van Gom het constant in contact blijven met de samenleving, met de mensen. ‘Het houdt je wakker, het houdt je scherp.’ Hij raakt even het verschil aan tussen radio en krant. ‘In Suriname hebben we een orale traditie, we luisteren ontzettend veel. De mensen geloven het nieuws pas echt wanneer ze het gehoord hebben. In de Westerse wereld is het juist andersom: mensen geloven het pas wanneer ze het zwart op wit gelezen hebben.’

We bespreken veel maatschappelijke thema’s die stof doen opwaaien.

Familiezender

Mart is een familiezender, ouders en hun kinderen thuis luisteren er vooral naar. Van Gom: ‘Om ook andere, jongere luisteraars aan te trekken, ontkom je er natuurlijk niet aan om mee te gaan in de Nederlandse samenleving. Je merkt dat je niet kunt blijven hangen in het Surinaamse hokje.’

Goed beluisterde programma’s zijn Dokter, mag ik je wat vragen? Start met Mart en het programma Marticipatie, wat ‘meedoen’ betekent, en dat Van Gom zelf maakt. ‘We praten over van alles. Liefdesverdriet, heimwee, soms is iemand op zoek naar kennis of een apparaat. Ook hebben we studiogasten die iets willen delen.’ Van Gom noemt een gast die hem raakte: ‘Een mevrouw uit Limburg kwam helemaal naar Amsterdam om te waarschuwen tegen geisers en vergiftiging door koolmonoxide. Haar zoon was door koolmonoxidevergiftiging overleden.’

Het radiostation in Zuidoost is inmiddels een begrip geworden in de Surinaamse samenleving, maar ook bij andere doelgroepen en de regionale en landelijke media. ‘Ze weten ons te vinden als ze informatie willen bij een bepaald Surinaams thema.’

Rolmodel

Van Gom, vader van vier kinderen en opa van vijf kleinkinderen, is een rolmodel voor de vrijwilligers die bij Mart werken. ‘Je moet ze zien te motiveren om hier met plezier te werken. Als leidinggevende geef ik ze vrijheid en ben ik op zijn tijd streng. Af en toe is het ook belangrijk om ze te verwennen met een drankje en een hapje.’ Van Gom is trots op zijn vrijwilligers. ‘Ze lopen hier al een tijdje rond. Sommigen al langer dan twintig jaar.’

Uitdaging

Het is een uitdaging voor Mart om jonge vrijwilligers aan zich te binden. ‘Als je  het vak van verslaggever, editing of radiomaker wil leren, meld je dan vooral bij ons aan!’ zegt Van Gom ‘Anders eindigt het straks ergens.’ Mart mag mensen begeleiden. ‘We zijn een erkend leerbedrijf van SBB. Vrijwilligers en stagiaires uit alle disciplines zijn van harte welkom.’

Ik ben meer dan trots op mijn vrijwilligers. ‘Ze lopen hier al een tijdje rond. Sommigen al langer dan twintig jaar.’

Pensioen

Normans leeftijd en geboortedag zijn geheim. ‘Laten we het erop houden dat ik 60+ ben. Als ze mijn verjaardag weten, word ik gek gemaakt op de radio.’ Norman denkt nog lang niet aan zijn pensioen. ‘Ik ga door tot aan het einde. Voor mij is radio maken een hobby, ik zit lekker in mijn vel als ik aan het werk ben. Zo lang ik kan praten, wil ik radio maken.’

Trofee

De Black Achievement Award-trofee staat te pronken naast een prachtig boeket op zijn bureau. Van Gom: ‘Ik heb er dingen voor opgegeven, was minder bij mijn gezin en leefde voor de radio. Maar dat is goed zo: iedereen wordt geboren met een missie. Ik ben in het leven geroepen om te dienen en te verbinden.’ En meteen daarachter aan: ‘maar natuurlijk had ik het zonder mijn geweldige collega’s niet gered om die prijs te winnen.’

[kader] De Black Achievement Awards

De Black Achievement Awards zijn Nederlandse erkenningsprijzen die jaarlijks uitgereikt worden aan personen of organisaties die als zwart rolmodel veel hebben gedaan in de Nederlandse samenleving. De prijzen zijn in 2016 ingesteld door het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) in het kader van de Black Achievement Month. Er zijn verschillende categorieën: kunst en cultuur, mens en maatschappij, sport, wetenschap en onderwijs. Daarnaast wordt een oeuvreprijs uitgereikt aan een ‘black achiever’ ter honorering van jarenlange prestaties.

 

Deel dit bericht op social media
Zuidoost&Meer

GRATIS
BEKIJK